«Кніжны жук» — штотыднёвы праект выдавецтва «Галіяфы» і інтэрнэт-часопіса «Культпрасвет», які ў ёмістай форме распавядае пра найноўшую беларускамоўную літаратуру і вартыя перакладныя выданні. Мы дакладна ведаем, якая кніга мусіць з’явіцца на вашай паліцы.
У выдавецтве «Галіяфы» ў перакладзе з нямецкай выйшла навела «Каменны патоп» Франца Холера — знакавага швейцарскага пісьменніка і грамадскага дзеяча, лаўрэата Касельскай, Залатурнскай і іншых літаратурных прэмій. «Каменны патоп» — кніга-катастрофа, сюжэт якой заснаваны на рэальных падзеях: 11 верасня 1881 года швейцарская вёска Эльм пацярпела ад страшэннага каменяпаду, выкліканага парушэннем тэхналогіі здабычы шыферу. Але гэта не трылер, як у жанравым кіно, а кніга менавіта пра прадчуванне катастрофы, псіхалогію людзей у сітуацыі пагрозы «апакаліпсісу».
Франц Холер распавядае пра два апошнія дні перад катастрофай у Эльме, апісвае іх з перспектывы сямігадовай Катарыны Дыш, дзяўчынкі, якая вельмі тонка адчувае свет, што робіць яе жыццё дужа нялёгкім, але ўрэшце і ратуе. Катастрофе тут супрацьпастаўляюцца не моц і смеласць, а інтуіцыя і звышадчувальнасць. Гэта кніга пра тое, як важна слухаць сваю інтуіцыю.
Аўтар
Для беларускага чытача Франц Холер — аўтар малавядомы, аднак найбольш абазнаныя кнігаманы могуць памятаць яго як госця кірмашу non-fiction у Маскве (2015), на якім Холер прэзентаваў зборнік аповедаў «Прэзідэнт».
Затое ў нямецкамоўным свеце Холер — знакавы пісьменнік, паэт і грамадскі дзеяч. Ён актыўна выступае і піша на тэмы палітыкі і экалогіі. На пачатку 1980-х Холер вёў сатырычную вострасацыяльную праграму на тэлебачанні, але са скандалам сышоў з яе, скардзячыся на цэнзуру выпускаў пра атамную энергію і мілітарызм. У 2015 годзе Холер стварыў маніфест у падтрымку бежанцаў з Сірыі і іншых краін, заклікаючы Швейцарыю дапамагчы гэтым людзям.
«Франц і Рэнэ» (Холер і вядомы мім Рэнэ Келе) выхавалі не адно пакаленне швейцарскіх дзяцей, выступаючы ў дзіцячай тэлепраграме 1970-х Spielhaus.
У пісьменніка Франца Холера шмат узнагарод, у тым ліку Касельская літаратурная прэмія за гратэскны гумар, Мастацкая прэмія горада Цюрыха, Залатурнская літаратурная прэмія, прэмія імя Эліс Саламон, прэмія Ёхана Петэра Хебеля.
Сюжэт
Сямігадовую Катарыну і яе чатырохгадовага брата Каспара адпраўляюць перачакаць у доме бабулі, пакуль іх маці, жонка гаспадара карчмы, нараджае шостае дзіцяці. Без упынку ідзе дождж і грукоча навальніца. У вёсцы і ваколіцах шмат размаўляюць пра магчымасць каменяпаду, але з большага жартуючы. Катарына разважае над аповедам пра Ноя і Сусветны патоп (адсюль і назва кнігі), які толькі часткова паспелі распавесці ёй у школе, — як можа скончыцца такая гісторыя? Усё гэта пужае і непакоіць чулую Катарыну. Нават жывёлы, здаецца, ведаюць пра насоўванне катастрофы. Але чаму ж дарослыя нічога не заўважаюць, чаму ім не страшна?..
Як так атрымалася, што, нягледзячы на шматлікія прыкметы каменяпаду, амаль ніхто тады так і не пакінуў небяспечныя мясціны? Каб гэта растлумачыць, Холер вельмі дэталёва апісвае людзей і жыццё ў вёсцы — свет, які вось-вось загіне, пра што мы ведаем ад самага першага сказа.
Дом бабулі Катарыны і Каспара ў Бляйгейне цяпер (фота перакладчыцы «Каменнага патопу» І. Герасімовіч)
Эльм пасля катастрофы. Выява з кнігі Geschichten aus Elm, Verlag Stiftung Pro Elm, 2008
Стан прыроды — часты матыў твораў Франца Холера. За сваю прыродаахоўчую дзейнасць у 2001 годзе Холер атрымаў прэмію Binding-Preis.
Для каго
Для ўсіх, хто верыць у інтуіцыю і разумны сэнс. Для тых, каму інтуіцыя і разумны сэнс падказваюць, што на планеце назбіралася багата сур’ёзных праблем, а чалавецтва забываецца на выратавальнае значэнне пачуцця страху і прадчування катастрофы.
P.S.: Катарына Рынер-Дыш, якая стала прататыпам галоўнай гераіні навелы, дажыла да 85 гадоў, нарадзіўшы двух сыноў і адну дачку, займеўшы шмат унукаў і праўнукаў.
Дошка на мясцовай царкве ў Эльме з імёнамі тых, хто загінуў
Цяперашні выгляд вёскі Эльм, дзе адбываюцца падзеі, апісаныя ў кнізе. Фота: Volha Kruk
Замовіць кнігу можна тут.
